هارمونیکا چیست؟
هارمونیکا در دسته ساز های بادی زبانه آزاد قرار میگیرد. سازهای بادی جزو اولین آلات موسیقی بودند که به دست بشر ساخته شدند؛ در قرون گذشته انسان ها با دمیدن در مخروط، برگ، یا حتی شاخ حیوانات این را آموخته بودند که می‌توانند صدا های بلند مانند بوق تولید کنند. در پاسخ به سوال هارمونیکا چیست می توان گفت هارمونیکا همان ساز دهنی است! ساز دهنی همانند کالیمبا از آن دسته ساز هایی است که احتیاج به مهارت بسیار بالایی برای نواختن آن ندارید گرچه که اگر به طور حرفه ای این ساز ها را بیاموزید قطعا میتوانید موسیقی های زیباتری را بنوازید.
بعد ها با استفاده از این دانشی که به دست آورده بودند، به ساخت آلات موسیقی کنونی پرداختند که از قدیمی ترین آنها میتوان نی انبان را نام برد که مدل های مختلفی داشته و همچنین در کشور های مختلف در سبک های مختلفی نواخته میشود.
هارمونیکا نیز در گذشته توسط اقوام چینی ساخته شده که بعد ها موتزارت آهنگ ساز دوره کلاسیک آلمانی آنرا به شکل امروزی درآورده که بعد ها سازدهنی یا هارمونیکا توسط مهاجرین آلمانی به سایر کشورها نیز رفت.
در ادامه همراه ما باشید تا انواع ساز دهنی را باهم بررسی کنیم.
انواع ساز های بادی
انواع ساز های بادی از نظر نحوه تولید صدا و همچنین ساختمان آنها در حالت کلی به دو دسته ی ساز های بادی چوبی و ساز های بادی برنجی تقسیم میشوند:
ساز های بادی چوبی
ساز های بادی چوبی، همانطور که در اسمشان پیداس ت برای ساخت آنها از چوب (اغلب چوب آبنوس) یا نی خیزران استفاده میشود. ساز های بادی چوبی نیز خود به سه دسته ی بی زبانه ، زبانه دار ساده و دو زبانه نیز تقسیم میشوند.
از ساز های بادی این دسته میتوان نی ، فلوت ریکوردر ، فلوت ، ابوا ، کلارینت و فاگوت را نام برد که به عنوان مثال ساز نی جزو ساز های بادی چوبی بی زبانه است.
ساز های بادی برنجی
واژه برنجی استفاده شده در اسم این دسته از ساز های بادی به این منظور نیست که صرفا تمام ساز های این دسته از جنس برنج هستند؛ در این دسته ساز های زیادی هستند که برای ساخت آنها علاوه بر برنج ، از مس و در برخی موارد از نقره نیز استفاده میکنند. در واقع استفاده از اصطلاح چوبی یا برنجی چگونگی و نحوه تولید صدا در دهنی این دسته ساز ها مربوط میشود؛ از دسته ساز های بادی برنجی میتوان ساز های هورن، ترومپت، ترومبون و توبا را نیز نام برد.
دسته ی دیگری از ساز های بادی نیز هستند که دارای شاستی بوده که به آنها ساز های بادی شاستی دار نیز میگویند:
ساز های بادی شاستی دار
در این دسته از ساز های بادی، صدا به وسیله دمش هوا، نیرو الکتریکی و همچنین مکانیکی تولید میشود؛ این دسته از ساز بادی جز ساز های دارای شاستی میباشند؛ مانند پیانو که تولید صدا در آن ها به وسیله دمش هوا و نیروی الکتریکی و مکانیکی انجام می گیرد. ساز های بادی شاستی دار دارای لوله های متعدد، کوتاه و بلندی هستند که در نتیجه دمیدن هوا درون این لوله ها یا زبانه ها، صداهای گوناگون و متفاوتی تولید می شوند.
از دسته ساز های بادی میتوان اُرگ، آکوردئون، نی انبان و غیره را نام برد که سازدهنی یا همان هارمونیکا نیز در همین دسته از ساز های بادی قرار میگیرد.
لیست کامل ساز های بادی
- ابوا
- باسون
- بالابان
- پیکولو
- تاریا
- ترومبون
- ترومپت
- توبا
- توبای بایرویت
- تویتوک (نی ترکمنی)
- دودوک
- دوزله (دونی)
- زامپونیا
- ساکسوفون
- ساز دهنی
- سرنا
- سوسافون
- شمشال
- شهنای
- شیپور
- فاگوت
- فلوت ریکوردر
- فلوگل هورن
- قره نی
- قشمه
- کر آنگله
- کر (ساز)
- کرنای
- نی انبان
- هورن
- یدی بوغون (نی ترکمنی)
- لَله وا
- ملودیکا
چگونگی تولید صدا در سازهای بادی
تولید صدا در ساز های بادی چوبی
در ساختار ساز های بادی چوبی، تیغه های هوایی وجود دارند؛ این تیفه ها معمولا لوله ها و مجراهایی می باشند که توخالی بوده و هوا در اثر دمیدن نوازنده با تیغه ی هوایی نام برده شده برخورد می کند که با به ارتعاش درآمدن آنها صدا تولید می گردد.
در ساز های بادی چوبی زبانه دار بخش کوچکی از زبانه ها از جنس نی یا پلاستیک وجود داشته که در حقیقت هوای دمیده شده از دهان نوازنده باعث حرکت و ارتعاش این زبانه ها یا قمیش ها می شود.
تولید صدا در ساز های بادی برنجی
همانطور که پیش تر نیز گفته شد، نحوه ی تولید صدا در ساز های بادی برنجی با نحوه ی تولید صدا در سازهای بادی چوبی متفاوت بوده که برهمین اساس ساز های بادی را به دو دسته برنجی و چوبی تقسیم کردیم. نوازنده های سازهای بادی برنجی در ساز دمیده، سپس در اثر این دمش ارتعاشات به درون کاسه ی دهنی، صدای دلنوازی ایجاد میشود. در واقع اگر بخواهیم این فرایند را ساده تر توضیح دهیم، لوله ای که در ساختمان سازهای بادی برنجی قراردارد، باعث می شود که از حاصل ارتعاش دمش نوازنده، صدا حاصل گردد.
تولید صدا در سازدهنی
ساز دهنی ها نیز بطور کلی از نظر نحوه تولید صدا به دو دسته سازدهنی تک زبانه و سازدهنی دو زبانه تقسیم میشوند؛ از سازدهنی های تک زبانه میتوان سازدهنی های دیاتونیک و کروماتیک را نام برد؛ همچنین در دسته سازدهنی های دو زبانه، سازدهنی های اکتاو و ترمولو قرار دارند.
دسته بندی دیگری نیز برای ساز دهنی وجود داشته که بر اساس سبک موسیقی یا نوع موسیقی نیز در دسته ی سازدهنی ترمولو ، سازدهنی دیاتونیک ، سازدهنی کروماتیک ، سازدهنی ملودیکا و… طبقه بندی میکنند:
تقسیم بندی سازدهنی بر اساس سبک موسیقی
سازدهنی کروماتیک : جز یا جاز ( jazz )، آیریش یا آیریش ( Irish )، کلاسیک ( Classical )، پاپ (Pop)
سازدهنی دیاتونیک : بلوز ( Blues )، کانتری ( Country )، راک ( Rock )، آیریش ( Irish )، فولک ( Folk )، پاپ ( Pop )
سازدهنی باس یا بیس و کورد : کلاسیک ( Classical )، پاپ (Pop)
سازدهنی ترمولو و اکتاو : فولک ( Folk )، پاپ ( Pop )
با این توصیفات پاسخ سوال پر تکرار هارمونیکا چیست را دریافت کردید و می توانید توضیحات بیشتر در خصوص این ساز جذاب را در بخش بلاگ تونت شاپ مطالعه نمایید.
همچنین میتوانید مقالات زیر را که توسط تیم کارشناسان تونت شاپ تهیه شده را مطالعه کنید:
